Najprawdopodobniej mówiąc o kole w Zambrowie jako organizacji, wielu pomyślałoby o Kole Gospodyń Wiejskich, a nie o kole rycerstwa. Okazuje się, że takowe w Zambrowie było.
11.01.1776 roku w kościele w Zambrowie, zebrało się Koło Rycerskie i wybierano czterech kandydatów do "Wakniącego Podsętkostwa Ziemskiego Zambrowskiego". Marszałkiem Koła Rycerskiego był Michał Staniszewski.
Wybrano:
1. Antoni Krajewski
2. Ignacy Godlewski
3. Józef Godlewski
4. Andrzej Modzelewski
Niestety nie znalazłem informacji o kołach rycerskich na Mazowszu. Jaką rolę odgrywały, nie wiadomo.
Można jedynie przez analogię (nie wiadomo czy słusznie), porównać to z kołami rycerskimi na Podlasiu. Pisze o nich w swojej pracy "Funkcje i rola kół wojskowych: zgromadzenia żołnierskie na Podlasiu w XVII i XVIII wieku" Jerzy Urwanowicz.
Z treści dokumentu można wywnioskować, że była to ówczesna "grupa nacisku" :) Przy okazji, może ktoś znajdzie swojego przodka.
Zambrów, historie zapomniane
Historia Zambrowa i okolic. Bez granic czasowych i wyznaczania konkretnych granic zasięgu :) Masz ciekawą historię, napisz. Inni chętnie ją poznają.
czwartek, 27 lipca 2023
Koło Rycerskie w Grodzie Zambrowskim
piątek, 2 grudnia 2022
Uroczysko "Nowy Las"
Nowoczesność nowoczesnością, ale powinniśmy pamiętać o naszej historii.
Znikają z map i naszej pamięci miejsca, które związane są z naszymi przodkami, z ich życiem codzienny, z wierzeniami.
Zdziwiło mnie, kiedy rozmawiając w Urzędzie Miasta Zambrowa z urzędnikiem, zorientowałem się, że nie wiedział o Pruszkach Jabłoni. Skoro nie wiedział o tym, to zapewne nie wie o młynach, wiatrakach w Zambrowie, o kuźniach lub gręplarni nad Jabłonką.
Pewnie wielu się zdziwi, jeżeli ktoś wspomniałby o miejscu kultu religijnego naszych przodków niezwiązanego z kościołem. Czy takie są gdzieś blisko? To miejsca, które często określa się jako uroczyska. Położone były w miejscach trudno dostępnych, odludnych, bagnistych. Słowiańskie miejsca kultu bóstwa, narad oraz sądów. Wierzono, że mogły być również siedzibą złych duchów.
Józef Stanisław Mroczek w swojej książce "Zambrów zarys dziejów" oraz w niepublikowanym opracowaniu pisał o tym, że okolice Zambrowa były miejscem, gdzie Polacy uciekali do ostępów leśnych z wielkich miast przed prześladowaniami kościoła. Tu praktykowali swoją wiarę, jeszcze w XV wieku.
Najbliżej Zambrowa takie miejsce to uroczysko "Nowy Las". W dokumentach istniało do przełomu lat 1969/70. 22 grudnia 1969 roku, rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów teren uroczyska o powierzchni 116,53 ha wydzielono z granic administracyjnych Zambrowa i przyłączono do gromady Zambrów. "W życie" rozporządzenie wprowadzono zarządzeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Białymstoku 19 marca 1970 roku. Tym samym rozporządzeniem z terenu Zambrowa wyłączono Nagórki Jabłoń.
Mapa przedstawia granice, o których mowa w rozporządzeniu.
wtorek, 18 stycznia 2022
Nieznajoma ze zdjęcia
sobota, 27 listopada 2021
Zambrowskie góry
Gdybym zapytał Zambrowiaków o góry w powiecie, to pewnie starsi jednym tchem wymieniliby górkę w Księżym Lasku. Wróciłyby wspomnienia szaleńczych😂zjazdów na sankach w kierunku "Smródki". Uczniowie "Dwójki" wróciliby pamięcią do przerw, które często kończyły się spóźnieniami na lekcje, bo zjazdy na butach i czterech literach były aż tak absorbujące.
Pewnie na tym w większości wypadków wyliczanka by się skończyła. Okazuje się, że na terenie powiatu zambrowskiego jest aż 24 góry i jedna przy granicy. Wszystkie znajdują się na terenie kompleksu Czerwony Bór. Oto one:
1. Ruska Góra 2. Rajska Góra 3. Góra Borowa 4. Góra Żmij 5. Wzgórze Orzechowe 6. Góry Rutkowskiego 7. Góry Artyleryjskie 8. Kaczynek 9. Góra Naszkowskiego 10. Wzgórze Marcelego Nowotki 11. Góra Bezimienna 12. Góra Kościuszki | 13. Góra Zambrowskiego 14. Góra Partyzantów 15. Góra Piechoty 16. Czubatka 17. Góra Budziły 18. Bycza Góra 19. Góra Podwójna 20. Głębocz Wielki 21. Góra Michałkina 22. Dębowe Góry 23. Szumowo 24. Góra Stawkowa |
Tuż przy granicy powiatu, na terenie Czerwonego Boru, jest jeszcze Świńska Górka.
Powiat zambrowski ciągle kryje wiele niespodzianek. Myślę, że to może być wyzwaniem dla Pierwszego Rowerzysty nie tylko powiatu, kolegi Krzysztofa. Wycieczka rowerowa dla większego grona Zambrowiaków.
sobota, 20 listopada 2021
Trochę prywaty :)
Dzisiejszy wpis może nie ma wiele wspólnego z samym Zambrowem, ale skoro tu się urodziłem, to mogę powiedzieć kilka słów o swojej rodzinie. Chcę, aby zachęciło to was do szukania swoich korzeni.
Pewnie wielu zapyta, po co? Po to, aby wasze dzieci czy wnuki nie powiedziały kiedyś, że gdyby dziadek czy babcia byli odrobinę zapobiegliwi, zachowaliby dla nas wiele informacji, które przepadną bezpowrotnie. Pasją rodzinnego genealoga zaraziła mnie moja mama. Zrobiła drzewo ze starych zdjęć i poprosiła mnie o weryfikację. Grzebiąc w dokumentach, wciągnąłem się całkowicie.
piątek, 29 października 2021
Działacze podziemia powiatu zambrowskiego
Po poprzednich wpisach traktujących ogólnie ruchu oporu, teraz chciałbym przedstawić możliwie wszystkich członków organizacji podziemia. Materiał ten dotyczy tylko powiatu zambrowskiego. Wszystkie dane w oparciu o materiały znajdujące się w IPN.
Na terenie powiatu łomżyńskiego w okresie wojny, były dwa obwody A.K. "WiN", zambrowski i łomżyński.
Wkrótce po kampanii wrześniowej na terenie Zambrowa, zostaje utworzony Związek Walki Zbrojnej. Była to organizacja bardzo masowa, ponieważ w Zambrowie pozostało bardzo dużo podoficerów i oficerów istniejącej do wojny szkoły. W połowie 1943 roku Związek Walki Zbrojnej łączy się z innymi organizacjami, tworząc Polski Związek Powstańczy. Pod koniec 1943 roku w wyniku połączenia PZP i BOW, powstała na terenie powiatu zambrowskiego Armia Krajowa.
Do wyzwolenia, komendantem obwodu zambrowskiego AK był "Kruk" (nazwisko nieznane) a jego zastępcą Cichoński Henryk ps. "Oset". Wówczas obwód posiadał kryptonim "Cecylia". Od lipca 1945 komendantem zostaje Podsiad Władysław ps. "Brzoza" mieniono wówczas kryptonim na "Czesława".
Obwód zambrowski obejmował następujące gminy:Po lewej, Jan Grądzki ps. "Lis" AK. Zginął w roku 1945 |
2. Jasienice (?) - kryptonim "Odra"
3. Andrzejewo - kryptonim "Tygrys"
4. Szumowo - kryptonim "Pilica"
Baon "Willa"
1. Śniadowo - kryptonim "Jawor"
2. Lubotyń - kryptonim "Warta"
3. Długobórz - kryptonim "Niemen"
4. m Zambrów - kryptonim "Lew"
Baon "Wąwóz"
1. Kołaki - kryptonim "Wilk"
2. Puchały - kryptonim "Bule"
3. Rutki - kryptonim "Zarzecze"
Ze względu na ilość wymienionych osób, umieszczam tylko imiona i nazwiska. Osobom zainteresowanym, będę mógł podać daty i miejsca urodzenia, miejsca zamieszkania, pełnione funkcje (niektórych danych brakuje) w wiadomościach prywatnych.
Podsiad Władysław ps. "Gural"(pis. oryg.) i "Brzoza" Cichoński Henryk ps. "Osa" i "Oset" Malinowski ps. "Łęk" Roszkowski Bolesław ps. "Grot" Grajewski Stefan ps. "Bogdan" Grosfeld Franciszek ps. Olszyna" Jaśko Stanisław ps. "Dinin" Bańkowski Józef ps. "Góra" Słaby Jan ps. "Parkan" Lutostański Czesław ps. "Strzygieł" Kozłowski Jan ps. "Grzyb-Kula" Supiński Kazimierz ps. "Mścibor" Gątek Stanisław ps. "Wawel" - "Krak" Kaufam Franciszek ps. "Gruda" Świerszcz Józef ps. "Zen" Matusielański ps. "Krzemień" Selerowski Franciszek ps. "Szarak" Kozłowski Jan ps. "Kula" Januszkiewicz Marcel ps. "Grzyb" Kakulsko Wojciech ps. "Wawel" Kłosek Stanisław ps. "Lis" Choiński Michał Choiński Stefan Janaszczuk Wacław Kubracki Stefan ps. "Dona" Sobieski Romuald Foltyński Józef Roszkowski Bolesław Grosfeld Franciszek s. Aleksandra Jarzewski Wacław Skawski Bogdan ps. "Rekin" Skawski Zenon Gronostajski Stanisław Surmacewicz(?) Eugeniusz ps. "Kruk" Waniewski Józef ps. "Żnicz" Miniewicz Romuald Kula Jan Januszkiewicz Marcel ps. "Grzyb" Kotowski Wacław ps. "Wicher" Danielewski Marian ps. "Karpa" Kołakowski Władysław ps. "Dąb" Dzieniszewski Bolesław Kurzawa Konstanty ps. "Kurz" Kuczyński Franciszek ps. "Zając" Kozłowski Józef ps. "Zbir" Stypułkowski Bolesław ps. "Dąb" Kłosek Aleksander ps. "Kołek" Kozłowski Stanisław ps. "Lecz" Choiński Michał ps. "Jasion" Łuniewski Stanisław ps. "Bętka" Kłosek Franciszek ps. Krzak" Olszewski Mieczysław ps. "Zając" Kłosek Teofil ps. "Jastrząb" Kłosek Wacław ps. "Cegła" Łoniewski Czesław ps. "Sęp" Konopko Lucjan ps. "Burza" Prokop Piotr ps. "Patelnia" Kłosek Piotr ps. "2" Konopko Julian ps. Kwiatek" Wilczewski Jan ps. "Cegła" | Kozłowski Stanisław ps. "Tygrys" Kłosek Stanisław ps. "Lis" Anuszkiewicz Marceli Grodzki Józef Dłużniewski Józef ps. "Wierzba" Tyszka Mieczysław ps. "Karaś" Mieczkowski Tadeusz ps. "Dzięcioł" Tyborowski Czesław ps. "Brzostek" Tyborowski Grzegorz Tyborowski Marian ps. "Sztacheta" Mościcki Zygmunt ps. "Wróbel" Mościcki Roman ps. "Kat" Tyborowski Lucjan ps. "Walecki" Mościcki Jan ps. "Wicher" Wiśniewski Stanisław ps. "Jagos" Łukasiewicz Stefan ps. "Sosna" Targoński Jarosław ps. "Sosma" Krajewski Zygmunt Krajewski Edmund Targoński Konstanty ps. "Krakus" Truszkowalski Lucjan Rogowski Roman ps. "Frożyński" Rogowski Lubomir ps. "Murowy" Rafałowski Wacław Gosk Witold ps. "Kolka" Gosk Czesław Czeszkowski Marian ps. "Bocian" Plona Henryk ps. "Kuropatwa" Grzymałka Kazimierz ps. "Grab" Dybowski Antoni ps. "Lipa" Dąbrowski Teofil ps. "Jastrząb" Szczepankowski Czesław ps. "Żak" Iwanowski Jan ps. "Szyszka" Zarzycki Wacław ps. "Słoń" Wilczewski Stanisław ps. "Arbus" Drewnowski Jan ps. "Bąk" Iwanowski Antoni ps. "Lew" Lipiński Eugeniusz ps. "Wrona" Choiński Antoni ps. "Dąb" Czajkowski Wacław ps. "Piecha" Sienkiewicz Roman ps. "Niedźwiedź" Grodzki Władysław ps. "Wiewiórka" Śliwowski Jan ps. "Konar" Łapiński Stanisław ps. "Jastrząb" Łapiński Stefan ps. "Gałęź" Galęski Julian ps. "Sak" Wiśniewski Czesław ps. "Wiecho" Szleszyński Stefan ps. "Jaskół" Kosakowski Jan ps. "Znicz" Zalewski Kazimierz Śliwowski Eugeniusz ps. "Krzemień" Piorowski (Piotrowski?) Józef ps. "Zając" Karmalowicz Henryk ps. "Bodrzec" Szymański Czesław ps. "Rózga" Grzelczak Zygmunt ps. "Wierzba" Zawistowski Marian ps. "Kuropatwa" Czarowski Wacław ps. "Wisła" Urbański Hipolit ps. "Szpak" Brzozowski Eugeniusz |
niedziela, 24 października 2021
Historia zbrojnego podziemia cz. II
1. Polska Młodzież Zbrojna - zabarwienie zbrojno-rabunkowe.
2. Polskie Narodowe Zjednoczenie Wojskowe - w trakcie działalności zmieniało nazwy na "Lepsze Jutro", później "Polska Armia Podziemna" a w roku 1949 , część członków wznowiła działalność pod nazwą "Polskie Narodowe Zjednoczenie Wojskowe".
3. Polscy Bojownicy Socjalizmu - walka z ustrojem terrorystycznym.
4. Szeregi Młodzieżowe" - zabarwienie "WiN".
5. Pod Lwem - zamiar zorganizowania grupy terrorystyczno-dywersyjnej na tyłach Armii Radzieckiej.
6. Harcerska Organizacja Podziemna "Iskra" - zabarwienie klerykalne
7. Chrześcijańsko-Demokratyczny Ruch Podziemny - w roku 1951 łączy się z organizacją "Biały Sztandar" i " Białe Orły", tworząc "Ch.D.R.P.".
8. Polskie Koło Bezstronnych - zabarwienie klerykalne.
9. Legiony Rewolucyjne im marszałka Piłsudskiego - zabarwienie "AK WiN"
10. Harcerska Grupa Pogromców Komunizmu - zabarwienie "WiN"
11. Wolność i Niepodległość - zabarwienie klerykalne.
12. Organizacja bez nazwy - organizacja składająca się z 4 uczniów z LO w Białymstoku.
13. Tajna Organizacja Młodzieżowa - zabarwienie klerykalne
14. Młodzieżowa Organizacja " Marway" - zabarwienie klerykalne.
15. Kryptonim "Puszczyk" - niszczenie emblematów państwowych
16. Młody Las - zabarwienie terrorystyczno-rabunkowe.
17. Białe Orły - zabarwienie terrorystyczno-rabunkowe.
18. Tajny Związek Młodzieży Polskiej - zabarwienie klerykalne.
19. AK - terrorystyczno-rabunkowe. Z Armią Krajową, łączyła ich tylko nazwa.
20. Młode Orły - używali jednocześnie nazwy "Komitet Wolności Narodu Polskiego - zabarwienie klerykalne.
21. Towarzystwo Przyjaciół Literatury "Młode Duchy" - zabarwienie klerykalne.
22. Wiara Młodzieżowa - nawoływanie do walki z młodzieżą ZMP.
23. Podziemna Rzeczpospolita Polska "PRL".
24. Armia Wyzwolenia Polski (AW młodzieżowa) - zabarwienie klerykalne.
25. Tajna Organizacja Sokołów Patriotów Polskich.
26. Tajna Organizacja Wywiadu - zabarwienie terrorystyczno-rabunkowe.
27 Organizacja Terrorystyczno- rabunkowa.
28. Organizacja Narodów Chrześcijańskich - zabarwienie "NZW" i "NSZ".
29. Polska Armia Wyzwoleńcza - zabarwienie "AK-NSZ".
30. Bractwo Złotego Krzyża - zabarwienie klerykalne.
31. Nielegalny Związek bez nazwy - organizacja miała mieć związek z desantem oficerów USA, który wylądował w okolicach Moniek i Grajewa.
32. Demokratyczny Związek Walki o Niepodległość - zabarwienie "AK-WiN".
33. Walka z Komunizmem - zabarwienie klerykalne.
34. Zgrupowanie Młodych Partyzantów - zabarwienie klerykalne.
35. Mściwa Trójka (młodzieżowe).
36. Zgoda - zabarwienie klerykalne.
37. Konspiracyjna Organizacja Wolności - zabarwienie terrorystyczno-rabunkowe.
38. Organizacja do Walki z Komunizmem.
39 Jutrzenka - zabarwienie klerykalne.
40. Narodowy Związek Patriotów Polskich - zabarwienie terrorystyczno-rabunkowe.
41. Jerzy Herman - młodzieżowa - planowano napady na pracowników BP i MO.
42. Wolny Orzeł Polski.
43. Orły.
44. CH.D.R.P (połączone) - powstała z trzech organizacji. Biały Sztandar, Białe Orły i Ch.D.R.P. (punkt 7)