Husaria i pancerni w Zambrowie

Józef Brandt - Towarzysz pancerny

Pewnie niejeden z czytelników potraktuje to jako żart. Zambrów i husaria, pancerni?

Choć brzmi to może nieprawdopodobnie, ale w Zambrowie (okolicy) stacjonowali pancerni i husaria. Wzmianka o nich pochodzi z okresu "potopu szwedzkiego", kiedy to wielu z naszych, złożyło przysięgę na wierność królowi szwedzkiemu Gustawowi Adolfowi.

W czasie wojny w okolicy Zambrowa stacjonowały tzw wojska kwarciane. W okolicy Zambrowa stacjonowała formacja w liczbie 9 tysięcy żołnierzy pod dowództwem księcia Dymitra Wiśniowieckiego i Koniecpolskiego.

Wojsko kwarciane to elitarne, zaciężne oddziały wojskowe, które istniały tylko w Koronie. Zostały ustanowione w roku 1563 przez Zygmunta II Augusta. W skład formacji wchodziły: husaria, pancerni i jazda kozacka.

Wojciech Kossak - Bitwa pod Kircholmem

Wspomniane formacje, razem z całym dowództwem dnia 2 marca 1656 roku w Zambrowie ogłosiły manifest, w którym wypowiadają posłuszeństwo Gustawowi Adolfowi, poddając się rozkazom króla Jana Kazimierza. Wysłano posłów na Śląsk do króla, z zapewnieniem mu wierności. Nie skusiły żołnierzy prośby i obietnice króla Szwecji.

Szkoda, że takie wydarzenia nie są kultywowane przez zambrowską społeczność. Jest to niewątpliwie powód do dumy, który należałoby pielęgnować, eksponować w jakiejś formie np w nowo wybudowanym muzeum :). Wszystko w rękach mieszkańców i samorządowców.

Kino "Moderne"

     Wracam do historii kina a w zasadzie kin zambrowskich. Zapewne jest to już koniec tego wątku, ponieważ udało się ustalić nazwę kina przy ulicy Sadowej.

Kino "Moderne" znajdowało się na skrzyżowaniu Sadowej i małej uliczki, która była za budynkami dzisiejszej Straży Pożarnej. Nie udało się jeszcze ustalić, ale jest możliwe, że uliczka ta nosiła nazwę Elektryczna.

Na podstawie planu przedwojennego. Uliczka poniżej Sado-
wej to Biała. Nazwę przypomniał Zbyszek Dowlaszewicz

     Kino należało do rodziny żyda Tykocińskiego. Nie jest znana data otwarcia, ale wiadomo, że działało do roku 1929. Można przypuszczać, że nie wytrzymało konkurencji  garnizonowego kina 71 pułku piechoty, które jak na tamte czasy było wspaniale wyposażone a kino Moderne, było kinem niemym. W czasie seansów przygrywał zespół muzyczny.

Kino Moderne prowadziło też inną działalność. Udostępnione było żydowskim grupom syjonistycznym.Co tydzień odbywały się w nim akademie syjonistyczne. Mogłyby to być zebrania "Związku Młodzieży Syjonistycznej".

W dostępnych informacjach jest trochę rozbieżności, które może przy okazji zostaną wyjaśnione. Liczę na pomoc Zambrowiaków :)

Opracowanie: Wojciech Jankowski

1. Spotkałem się ze stwierdzeniem, że kino Moderne zlokalizowane było na terenie budynków dzisiejszej  Straży Pożarnej. Moje źródła wskazują na to, że po drugiej stronie uliczki, która była prostopadła do Sadowej. Plan przedwojenny obok i rozkład ulic przedwojennego Zambrowa.

2. Inne twierdzenie mówi, że kino upadło po wybudowaniu kina "Słońce". Mogła to być jedna z przyczyn, ale zapewne nie było to kino "Słońce" tylko "Kino 71 pp" Nazwa kina po otwarciu, to "Kino 71 pp". Nazwę zmieniono później (zdjęcie w poprzednim wpisie).

Załączony fragment układu ulic Zambrowa z okresu międzywojennego, opracowałem na podstawie starych map i danych geodezyjnych. Będę wdzięczny za wszelkie uwagi i informację, które pomogą uzupełnić dane Zambrowa.

Źródło: Mapy Google